Stoppen met speen zonder te huilen
‘Mamaaaaaa, mamaaaaaaa! Tu-hu-tje!’, snikt James.
Nee hij krijst het.
James huilt nooit. Behalve vanavond, want we hebben samen zijn speen weggegooid.
Dat leek een goed idee. Hij ging vandaag namelijk voor het eerst naar de tandarts. En die drukte hem op het hart dat hij te groot is voor die speen. En dat het slecht is voor zijn tandjes.
Ok, dachten wij. We pakken het rigoreus aan: in de prullenbak ermee.
‘Bye, bye’, zei James en hij zwaaide zijn geliefde tutje uit. Daarna ging hij spelen. Dat ging best aardig. Jeroen en ik keken elkaar tevreden aan. Maar toen moest James naar bed.
‘Nee-hee-hee, tutje zoeken mama!’ Twee uur lang heeft hij ontroostbaar gegild. Ik viste een reservespeen uit de kast en James sliep binnen één minuut. Met z’n tutje in zijn mond.
Waarom is die speen zo belangrijk voor James?
Niet alleen James is verknocht aan zijn tutje. Veel kinderen zijn gehecht aan hun duim, fopspeen of tutdoekje.
Dat komt omdat baby’s worden geboren met een zuigreflex. Die hebben ze in de natuur nodig om te overleven. Door vaak en krachtig te zuigen aan de borst, komt de melkproductie op gang. Naast dat het voedsel oplevert, werkt die zuigbehoefte ook rustgevend: Door het zuigen gaan de hartslag en de bloeddruk van de baby omlaag.
Wist je dat duimzuigen in heel veel landen niet voorkomt? Bijvoorbeeld in Ecuador, Nepal en Botswana. In deze landen is een baby altijd dicht bij zijn moeder. Letterlijk, de moeder heeft de baby de hele dag bij zich. In Westerse landen zijn kinderen vaak wel ver van ons vandaan, bijvoorbeeld omdat we weer gaan werken. Daarom hebben onze kinderen een vervanging nodig.
Een duim of een speentje geven dus een gevoel van rust en veiligheid
En niet alleen bij baby’s: James is inmiddels twee en ook voor hem werkt het nog steeds. Het moment dat hij begint te sabbelen, zie je de ontspanning op zijn gezicht. En het helpt hem om makkelijk in slaap te vallen.
Maar een kind van twee met een speen: dat kan toch eigenlijk niet?
Daar zijn de meningen over verdeeld. Zo verandert duimzuigen de stand van de kaken. Dit is blijvend. Een speentje heeft dit effect veel minder, omdat het zachter is in de mond. Helemaal de rubberspeen van Hevea die James gebruikt. Daarom heeft een speen geen blijvende gevolgen mits je stopt voordat je kind gaat wisselen. De meeste kinderen wisselen vanaf hun zesde jaar, dus dan heeft James nog even.
En uit onderzoek blijkt dat die zuigbehoefte er niet alleen bij baby’s is. Als kinderen zelf mochten kiezen zouden ze pas tussen de 2,5 en 7 jaar stoppen met borstvoeding. Nu James al lang niet meer bij mij drinkt, begrijp ik wel dat zijn speen nog belangrijk voor hem is.
Maar je kind kan ook spraakproblemen krijgen van een speen toch?
Ja, dat klopt. Het is belangrijk dat je kind niet de hele dag met een speen rondloopt. Maak duidelijke regels, bijvoorbeeld alleen in bed en bij verdriet.
Een andere tip is om de speen uit zijn mond te halen als je kind eenmaal slaapt. Dan kun je de kaken van je kind weer zachtjes sluiten. Zo leert hij door zijn neus adem te halen. En zo krijgt hij sterkere mondspieren, die nodig zijn voor de spraakontwikkeling.
Zijn er ook redenen om niet te stoppen met een speen?
Op de standaard opvoedwebsites vond ik ze niet. Maar uit ervaring en uit de fijne Facebookgroep Natuurlijk gezond leven kreeg ik ze wel.
Als kinderen er nog niet aan toe zijn om te stoppen, is de kans groot dat ze een vervanging zoeken. Duimen, vingers in de mond, nagels bijten of veel om zoetigheid vragen. Ik zie dat ook bij James. Op de opvang doet hij zijn middagdut zonder speen. Maar sinds hij dat doet loopt hij heel vaak met zijn vingers in zijn mond.
Nu ik weet dat het zuigen troost en veiligheid bied vind ik dat niet gek. Die behoefte moet op een andere manier vervuld worden. En, zo merkte kinderhomeopaat Annemieke van Dalum uit de Facebookgroep terecht op, troost zoeken via de mond doen volwassenen ook: chocolade, snoep, alcohol, roken en nagels bijten.
Helemaal niet gek dus, dat iemand van twee nog geen afscheid wil nemen van zijn tutje.
Maar als ik toch wel stoppen met die speen?
Dat kan.
Toen ik op zoek ging naar informatie kwam ik vooral tegen dat het rigoreus moet. In één keer. Nu ik weet waarom zijn speen zo belangrijk voor hem is, doen we het rustig aan. Ik kreeg goede tips uit de Facebookgroep Natuurlijk gezond leven:
8 manieren om vriendelijk te stoppen met de speen
- Bouw het langzaam af. Eerst alleen in bed, daarna alleen bij het in slaap vallen en doe het speentje daarna samen met je kind weg.
- Leg het uit: je bent nu oud genoeg en het is beter voor je tanden.
- Vraag hulp aan de tandarts. Zij kunnen het vaak goed uitleggen. Onze tandarts heeft zelfs een boom waar je als kind je fopspeentje in mag hangen.
- Gooi het speentje samen weg op de dag dat de vuilniswagen komt. En zwaai de speen samen uit.
- Laat hem de speen cadeau geven aan een baby als je op kraamvisite gaat. Dat maakt ze vaak heel trots.
- Geen baby in de buurt? Doe de tut in een envelop, versier hem mooi en doe hem samen op de bus.
- Zoek iets moois uit in de speelgoedwinkel en laat je kind betalen met de speen.
- Benoem naar je kind toe dat je begrijpt dat het lastig is zonder speen. Doe samen iets om dat gevoel te plaatsen. Lees bijvoorbeeld een extra verhaal voor.
Ehm, maar moet ik nu wel of niet stoppen met die speen?
Nou, dat is dus aan jou. Wat ik geleerd heb tijdens deze zoektocht naar informatie is dat er niet één manier is. Ik begrijp nu welke functie James’ tutje heeft en ik weet dat ik hem dat niet rigoreus wil afnemen.
Hij gebruikt hem nu alleen in bed en als hij slaapt pakken we hem weg. Als ik merk dat zijn zuigbehoefte afneemt, of dat hij op een leeftijd komt dat ik het hem beter kan uitleggen, proberen we het nog eens zonder speen.
Er is geen goed of fout. Kies vooral een manier die past bij jouw kind.
